Na łamach The Heart ukazał się interesujący artykuł poświęcony sezonowym wahaniom w występowaniu czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Jego autorzy przypominają, że incydenty sercowo-naczyniowe występują z większą częstością zimą niż w innych porach roku. Wśród czynników mających wyjaśnić to zjawisko wymienia się m.in. zmiany temperatury powietrza. W badaniu przeprowadzonym w 15 miastach europejskich wykazano, że spadek temperatury powietrza o 1°powoduje wzrost ryzyka zgonów sercowo-naczyniowych o 1.72%. W innych pracach zwracano uwagę na sezonowe zmiany indeksu masy ciała (BMI), obwodu w pasie, wysokości ciśnienia tętniczego, poziomach lipidów i poziomach glikemii.
Celem prezentowanego badania była ocena, czy czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego wykazują charakterystyczne zmiany sezonowe i czy zmiany te są powtarzalne w poszczególnych krajach. W analizach wykorzystano dane pochodzące od ponad 230 000 uczestników 24 badań w 15 krajach (półkula północna: 192 129, półkula południowa: 45 850). Uzyskane dane korygowano z uwzględnieniem wieku, płci, indeksu masy ciała i palenia papierosów.
Zarówno na półkuli północnej jak i południowej czynniki ryzyka okazały się układać korzystniej latem niż zimą. Średnie sezonowe zmiany indeksu masy ciała na półkuli północnej wynosiły 0.26 kg/m2, zmiany obwodu w pasie 0.6 cm, zmiany skurczowego ciśnienia tętniczego 2.9 mm Hg a ciśnienia rozkurczowego 1.4 mm Hg for DBP. W przypadku poziomów trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, cholesterolu HDL i LDL wahania oszacowano na odpowiednio: 0.02 mmol/L, 0.10 mmol/L, 0.01 mmol/L oraz 0.11 mmol/L . Wahania glikemii wynosiły 0.07 mmol/L (wszystkie dane dla półkuli północnej). Na półkuli południowej wyniki okazały się zbliżone dla większości wskaźników za wyjątkiem obwodu w pasie, oraz poziomów cholesterolu HDL i LDL.
Jak podkreślają autorzy jest to, jak dotąd, największe badanie tego typu, wskazujące na istotny wpływ warunków pogodowych na wiele czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Badanie ma także ważny praktyczny aspekt: należy pamiętać, że niskie poziomy czynników ryzyka w lecie nie oznaczają koniecznie niskiego profilu ryzyka w zimie.
Opracowane na podstawie: Heart / Październik 2014
Magdalena Lipczyńska
Helena Marti-Soler i wsp. Seasonality of cardiovascular risk factors: an analysis including over 230 000 participants in 15 countries, LINK: Heart 2014;100:1517
