Ponad miliard ludzi na świecie ma na nadciśnienie tętnicze, a co roku 9 milionów umiera z powodu jego powikłań. Zmiana stylu życia, a więc dieta i wysiłek fizyczny, mogą korzystnie wpływać na wysokość ciśnienia krwi i zapobiegać powikłaniom nadciśnienia.
W World Journal of Cardiology ukazała się praca poglądowa podsumowująca korzystny wpływ wysiłku fizycznego na nadciśnienie, m.in. poprzez wpływ na mechanizmy genetyczne, w tym mikroRNA.
Wysiłek fizyczny wpływa na mięsień sercowy oraz naczynia, działając przeciwnadciśnieniowo. Korzystny wpływ zależy od czasu wysiłku, intensywności i częstości ćwiczeń. Wysiłek aerobowy powoduje fizjologiczny przerost mięśnia serca, redukuje ciśnienie skurczowe oraz częstość akcji serca, zwiększa średnicę światła naczyń wieńcowych a co za tym idzie przepływ wieńcowy, zwiększa także wydzielanie NO, zmniejsza opór naczyń obwodowych i wpływa korzystnie na procesy rewaskularyzacyjne.
W dotychczas przeprowadzonych badaniach udowodniono, że rodzaj wysiłku ma znaczenie np. pływanie istotnie obniża ciśnienie i poprawia funkcję śródbłonka u osób po 50 r.ż. Podobnie wykazano, że jazda na rowerze (30 minut dziennie, 5x/tydzień przez 3 miesiące) obniża ciśnienie i zwiększa produkcję NO przez śródbłonek normotensyjnych kobiet w wieku 59-69, a codzienne spacery istotnie korzystnie wpływają na nadciśnienie u kobiet po menopauzie. Badania te świadczą o protekcyjnym wpływie wysiłku fizycznego, nawet u osób z dotychczas siedzącym trybem życia.
Autorzy podkreślają, że jednym z mechanizmów korzystnego wpływu wysiłku fizycznego jest modulacja mikroRNA. Są to małe, niekodujące cząsteczki RNA składające się z 17-25 nukleotydów. Odgrywające istotną rolę w regulacji ekspresji genów, w tym także odpowiadających za nadciśnienie tętnicze. Cząstki te mogą być celem terapeutycznym w terapii nadciśnienia. Biorą one udział w cyklu przemian, zachodzących w sercu pod wpływem obciążenia np. od mikroRNA-155 zależne są zmiany w układzie sercowo-naczyniowym powodowane mechanizmem zapalnym. Jest to cząsteczka podlegająca ekspresji w makrofagach, a także kluczowy czynnik uczestniczący w procesie uszkadzania mięśnia serca w przebiegu nadciśnienia. Dodatkowo mikroRNA-155 oddziałuje na syntazę tlenku azotu w śródbłonku oraz na receptor typu 1 dla angiotensyny II, regulując napięcie mięśni gładkich ścian naczyń.
Wysiłek fizyczny ma korzystny, modulujący wpływ na te cząstkę. Przewlekłe obciążenie mięśnia serca może prowadzić do powtórnej ekspresji genów płodowych w komórkach mięśniowych. W badaniach na szczurach udowodniono, że wysiłek fizyczny ma zdolność zapobiegania a nawet odwrócenia tych przemian. Wpływa także korzystnie na procesy włóknienia w odpowiedzi na obciążenie lub niedokrwienie, co związane jest z wpływem na mikroRNA-29b. Regularna aktywność fizyczna staje się zatem, również z punktu widzenia genetycznego, ważnym ogniwem w terapii nadciśnienia, a jej wpływ modulujący na mikroRNA jest nie do przecenienia.
Autorzy podkreślają potrzebę przeprowadzenia dalszych badań, celem określenia dokładnych mechanizmów działania mikroRNA. Być może w przyszłości cząsteczki te staną się celem terapii farmakologicznej nadciśnienia.
Opracowane na podstawie: Internet / Sierpień 2014
Jose das Neves V i wsp. Exercise training in hypertension: Role of microRNAs , LINK: World J Cardiol 2014;6:713 (dostępny pełen tekst)
