Właśnie ruszyła kampania May Measure Month (MMM) – Maj Miesiącem Mierzenia ciśnienia krwi oraz towarzyszące jej działania akcji #bojatakmowie 2024.
W dzisiejszym zabieganym świecie, w którym stres towarzyszy nam na każdym kroku, poświęcając się pracy, rodzinie i codziennym obowiązkom często prowadzimy niehigieniczny tryb życia. Zdrowie schodzi na dalszy plan, choć choroby cywilizacyjne takie jak nadciśnienie tętnicze mogą być dla nas poważnym zagrożeniem.
Co wpływa na wysokie ciśnienie krwi?
Czynniki ryzyka nadciśnienia tętniczego można podzielić na dwie główne kategorie: czynniki środowiskowe, na które mamy wpływ poprzez nasz styl życia oraz czynniki genetyczne, na które nie mamy bezpośredniego wpływu, ale świadomość ich istnienia pozwala na wcześniejsze monitorowanie i skuteczniejszą kontrolę ciśnienia krwi.
Do czynników środowiskowych należą: nadwaga i otyłość, niezdrowa dieta bogata w sól, brak aktywności fizycznej, nadmierny stres oraz używki takie jak alkohol czy papierosy. Zarówno modyfikacja stylu życia, świadomość dziedzicznych predyspozycji, jak i regularne pomiary ciśnienia krwi są kluczowe, aby jak najdłużej cieszyć się dobrym zdrowiem, sprawnością fizyczną i intelektualną.
Czym właściwie jest nadciśnienie tętnicze?
Kiedy czujemy się gorzej, często mówimy, że wzrosło albo spadło nam ciśnienie. Ale co tak naprawdę wiemy o ciśnieniu krwi? Ciśnienie krwi może być niskie, normalne lub wysokie, ale wraz z wiekiem ciśnienie krwi wzrasta. Dzieje się tak, ponieważ ściany dużych tętnic stają się sztywniejsze, a małe naczynia krwionośne – węższe. Z powodu tych zmian serce musi ciężej pracować, aby utrzymać przepływ krwi w organizmie.
Według aktualnie obowiązujących wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego wartościami granicznymi dla rozpoznania nadciśnienia jest 140/90 mmHg (prawidłową wartością ciśnienia u „zdrowych” osób jest <140/90mmHg). W przypadku osób, u których zdiagnozowano nadciśnienie tętnicze, wartościami docelowymi jest ciśnienie 120-129/70-79 mmHg (dla osób do 65. roku życia)[1].
Niestety nadciśnienie tętnicze jest niepozornym i cichym zabójcą – zazwyczaj przez długi czas nie daje żadnych objawów lub są one mylone z innymi dolegliwościami. Natomiast nieleczone nadciśnienie tętnicze może powodować szereg poważnych konsekwencji zdrowotnych takich jak niewydolność serca, udar mózgu, niewydolność nerek, zawał serca czy uszkodzenia narządu wzroku.
Mimo, że 10 milionów Polaków choruje na nadciśnienie tętnicze, nadal istnieje wiele wątpliwości i mitów związanych z tą chorobą. 1 na 2 osoby nie wie, że choruje – tak słabo znamy podłoże i determinanty choroby! Odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące nadciśnienia tętniczego można znaleźć na receptanazdrowie.pl.
Bądź kapitanem swojego życia i zmierz ciśnienie!
Obecnie trwa światowa kampania May Measure Month (MMM) – Maj Miesiącem Mierzenia ciśnienia krwi zainicjowana w 2017 r. przez Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (International Society of Hypertension). To globalna akcja przesiewowa, której celem jest edukacja oraz tworzenie międzynarodowego rejestru nadciśnienia tętniczego. Do 2022 roku w ponad 100 krajach przebadanych zostało ponad 5,5 milionów osób, zaś u ponad 1,2 miliona osób rozpoznano niekontrolowane lub nieskutecznie leczone nadciśnienie tętnicze.
Nadciśnienie tętnicze jest chorobą cywilizacyjną oraz najważniejszym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci. Skala problemu jest duża – choroba ta dotyka niemal co trzeciego dorosłego Polaka, a mimo to świadomość jej występowania i powikłań jest nadal niewystarczająca. Warto zaznajomić się z podstawowymi informacjami i faktami medycznymi, a jeśli chcesz otrzymać taką wiedzę w pigułce – posłuchaj pierwszego odcinka podcastu „Moja recepta na zdrowie”:
Pomiar ciśnienia Twoją regularną praktyką
Dobra wiadomość jest taka, że aby kontrolować swoje ciśnienie tętnicze, wystarczy je mierzyć, a mierzenie ciśnienia krwi jest stosunkowo proste i nie zajmuje dużo czasu. Można to zrobić w domu za pomocą walidowanego klinicznie ciśnieniomierza lub poprosić o zmierzenie ciśnienia lekarza, pielęgniarkę lub farmaceutę. Kilka minut przeznaczonych na wykonanie pomiaru ciśnienia pozwala zareagować odpowiednio wcześnie i rozpocząć leczenie, jeśli to konieczne.
Dlatego warto wziąć odpowiedzialność za swoje zdrowie i, zgodnie z hasłem tegorocznej kampanii edukacyjnej zorganizowanej przez firmę Servier „Bądź kapitanem swojego życia”, zmierzyć ciśnienie #bojatakmowie. Pomiar ciśnienia krwi jest jedynym sposobem, aby dowiedzieć się, czy ciśnienie krwi jest zbyt wysokie. To prosta czynność, która może uratować życie.
Kika zasad dotyczących mierzenia ciśnienia przedstawili prof. dr hab. n. med. Aleksander Prejbisz i prof. dr hab. n. med. Piotr Dobrowolski w drugim odcinku podcastu „Moja recepta na zdrowie”
– Nie powinniśmy mierzyć ciśnienia tętniczego zaraz po powrocie, jak weszliśmy na piąte piętro z siatkami pełnymi zakupów bądź dwiema zgrzewkami wody mineralnej, bo pewnie to ciśnienie nie będzie adekwatne. Na pewno po wypaleniu papierosa powinniśmy poczekać kilka, kilkanaście minut, żeby zmierzyć ciśnienie tętnicze. (…) Powinniśmy usiąść prosto, ale plecy powinny być podparte, stopy powinny być położone na podłodze. Odczekać minutę-dwie i uruchomić aparat do pomiaru ciśnienia tętniczego. (…) Najważniejsza jest kwestia, żeby mankiet był tak ułożony żebyśmy mankiet mieli na wysokości serca i ramię powinno być podparte. (…) Najważniejsze przesłanie, które wytyczne podkreślają już od dwóch lat to to, żebyśmy mierzyli zawsze dwa razy ciśnienie.
Ze strony receptanazdrowie.pl można pobrać krótką instrukcję pomiaru ciśnienia wraz z dzienniczkiem pomiarów ciśnienia, który pozwala w szybki i wygodny sposób zapisać wyniki wykonanych pomiarów.
Zmierzyłeś ciśnienie i wyniki okazały się nieprawidłowe? Nie panikuj.
Kiedy kilka prawidłowo przeprowadzonych pomiarów ciśnienia tętniczego krwi wskazuje na to, że ciśnienie jest zbyt wysokie, nie można tego bagatelizować. Nie warto również wpadać w panikę, trzeba po prostu działać. W gabinecie lekarskim pada diagnoza – nadciśnienie tętnicze – co dalej?
– Musimy się zastanowić nad obecnością różnych czynników ryzyka i dobrać do tego odpowiednie postępowanie. I celowo nie używam słowa „leczenie”, bo kojarzy nam się ono głównie z lekami, ale właśnie postępowanie, bo takim pierwszym krokiem do leczenia nadciśnienia tętniczego jest postępowanie tzw. niefarmakologiczne, czyli to co pacjent tak naprawdę może sam dla siebie zrobić. Kolejnym krokiem w przypadku jego nieskuteczności bądź pacjentów, którzy rzeczywiście tego będą wymagali od samego początku, włączenie odpowiednich leków, które również będą dobrane pod kątem tego z czym pacjent do nas przychodzi – jakie choroby ma dodatkowo, na jakim etapie życie jest, oczywiście, czy jest kobietą, czy mężczyzną, bo do tego wszystkiego ustalamy odpowiedni schemat leczenia farmakologicznego. – wyjaśnia dr n. med. Anna Szyndler w trzecim odcinku podcastu „Moja recepta na zdrowie”
Niezwykle ważne jest regularne przyjmowanie leków zleconych przez lekarza. Doskonałym wsparciem leczenia farmakologicznego będzie natomiast przeprowadzona małymi krokami zmiana stylu życia. Ograniczanie spożywania soli, zdrowsza dieta, regularna aktywność fizyczna oraz unikanie stresu to czynniki, które odgrywają kluczową rolę w kontrolowaniu nadciśnienia i poprawie jakości życia.
O tym co konkretnie możesz zrobić, aby zadbać o swoje zdrowie dowiesz się z receptanazdrowie.pl.
Metoda małych kroków
Nie warto porywać się na radykalne zmiany, ponieważ zazwyczaj trudniej się ich trzymać w dłuższej perspektywie. Nasz mózg nie lubi zmian. Lepiej postawić na budowanie zdrowych nawyków. Wysiądź kilka przystanków wcześniej i zrób sobie krótki spacer po pracy, który będzie korzystny dla Twojego zdrowia fizycznego i psychicznego. Dołóż porcję warzyw do swoich posiłków. Ogranicz spożycie alkoholu i palenie papierosów.
Nie ma powodu, by wstrzymywać się z wizytą u lekarza z obawy przed diagnozą nadciśnienia tętniczego. Kontrolowane i leczone nadciśnienie pozwala na normalne życie. Nadal można podejmować różne aktywności fizyczne i wbrew powszechnym przekonaniom, pić ulubioną kawę w umiarkowanych ilościach.
– Kolejną rzeczą, która bardzo często pada szczególnie przy pracy z młodszymi ludźmi to jest to: „ojejku, będę brał tyle leków jak moja babcia”. Branie leków kojarzy nam się z okresem starszego wieku. My nie lubimy się przyznawać do tego, że się starzejmy. To jest też nasza rola, lekarzy, żeby wytłumaczyć, że to niekoniecznie musi oznaczać starość, a na pewno nie oznacza ograniczeń jakichkolwiek. Jeżeli pacjent jest zapalonym biegaczem, rowerzystą czy trekkingowcem to nadal będzie mógł robić to co lubi i naprawdę istnieje bardzo niewiele ograniczeń związanych z leczeniem nadciśnienia tętniczego, jeżeli chodzi o aktywności fizyczne. Druga rzecz to wytłumaczyć pacjentowi, że nie potrzebuje on wielu tabletek, tylko jedną i może być skutecznie leczony. – podkreśla dr n. med. Anna Szyndler.
Nadciśnienie tętnicze to nie tylko problem starszych osób. Dotyka coraz częściej także ludzi w średnim wieku. Dlatego tak ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z zagrożeń jakie niesie ze sobą ta choroba i podejmować odpowiednie kroki w celu jej zapobiegania i leczenia. Chociaż w natłoku codziennych obowiązków często o tym zapominamy, zdrowie jest fundamentem, bez którego realizacja naszych marzeń i planów będzie niemożliwa.
Więcej informacji o nadciśnieniu tętniczym przeczytasz tutaj:
A teraz Twoja kolej – zmierz ciśnienie (receptanazdrowie.pl)
[1] Tykarski A, Filipiak KJ, Januszewicz A i wsp. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019; 5(1): 1-84.
