Choroby układu sercowo – naczyniowego stanowią przyczynę około połowy wszystkich zgonów w Polsce. W 2001 r. z powodu choroby wieńcowej zmarło 173 tys. Polaków. Prawie co piąty zgon dotyczy osób poniżej 65 roku życia. Jedną z przyczyn tak wysokiej umieralności jest niedostateczna wiedza pacjentów na temat choroby niedokrwiennej serca[1].
Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) jest zespołem chorobowym charakteryzującym się stałym lub napadowym niedokrwieniem serca spowodowanym znaczącym zwężeniem (niekiedy – zamknięciem) światła tętnic wieńcowych, odżywiających mięsień serca. Istotą choroby jest stały lub okresowy brak równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen i energię, a możliwościami ich dostawy. Nierównowaga ta szczególnie wyraźnie zaznacza się w czasie wysiłku fizycznego wykonywanego przez osobę dotkniętą chorobą. Szybciej i silniej kurczące się wówczas serce potrzebuje więcej tlenu. Zwężone tętnice wieńcowe nie są w stanie sprostać takiemu zapotrzebowaniu. W tej sytuacji dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego. Fakt, że na chorobę wieńcową cierpi w Polsce ok. 1,5 mln osób nakazuje podjąć wszelkie starania, by poznać rzeczywistą skalę zjawiska i zaktywizować działania mające na celu ograniczenie liczby zachorowań i zgonów z powodu ostrych zespołów wieńcowych.
Leczenie choroby wieńcowej serca sprowadza się w pierwszym rzędzie do eliminacji lub kontroli istniejących czynników ryzyka, takich jak: wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, nadwaga i otyłość oraz brak regularnego wysiłku fizycznego. Bardzo istotne znaczenie ma odpowiednia dieta oraz prowadzenie prozdrowotnego stylu życia. Pełny sukces w zapobieganiu chorobie wieńcowej jest łatwiejszy do osiągnięcia, jeśli zwalcza się wiele czynników jednocześnie.
CHOROBA WIEŃCOWA A KOBIETY
Statystyki umieralności kobiet na chorobę wieńcową biją na alarm. Wbrew obiegowym opiniom choroby układu sercowo-naczyniowego odpowiadają aż za 45% wszystkich zgonów u kobiet. Szacuje się, że z jej powodu w Polsce rocznie umiera aż 60 tyś. kobiet.
W przypadku kobiet spotykamy się z 2 problemami medycznymi:
- prawdopodobieństwo wykrycia i zdiagnozowania choroby wieńcowej jest niższe w porównaniu z mężczyznami
- choroba niedokrwienna jest obciążona gorszym rokowaniem.
Główną przyczyną tej trudnej sytuacji jest fakt, iż w przypadku kobiet objawy są niecharakterystyczne, a podstawowe testy diagnostyczne (próba wysiłkowa) są trudne do zinterpretowania. Często więc dochodzi do sytuacji, kiedy kobiety nie są świadome istnienia choroby wieńcowej, a zawał serca „przechodzą” zupełnie bezobjawowo[2].
Ryzyko zawałów serca wzrasta kilkakrotnie u kobiet po menopauzie. Wyniki największego badania epidemiologicznego „Framingham Study” pokazują, że u kobiet między 45 a 55 rokiem życia znacząco wzrasta ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca oraz ryzyko zawału mięśnia sercowego.
Dane z badania „Nurses’ Health Study” udowodniły, że kobiety po utracie ochronnego wpływu naturalnych estrogenów mają znacząco wyższe ryzyko choroby wieńcowej w porównaniu do kobiet przed menopauzą w takim samym wieku.
Von der Loche Heart Disease in Women Springer 2003
Kolejnym istotnym problemem jest gorsza jakość życia kobiet spowodowana samą chorobą. W porównaniu z mężczyznami takie czynniki jak ból dławicowy czy zła tolerancja wysiłku, w większym stopniu pogarszają ogólną jakość życia kobiet.
Prognosis after the onset of coronary heart disease. An investigation of differences in outcome between the sexes according to initial coronary disease presentation.
Circulation. 1993 Dec;88(6):2548-55.
Symptoms, myocardial ischaemia and quality of life in women:
Results from WISE Study European Heart Journal (2003) 24, 1506–1514
Guide to CVD Prevention in Women Mosca et al. JACC Vol. 43, No. 5, 2004
OBJAWY CHOROBY WIEŃCOWEJ
Do objawów choroby wieńcowej, charakterystycznych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn należą: dolegliwości dławicowe – bóle w klatce piersiowej – dławica piersiowa; zadyszka; zawał (atak) serca, arytmia, czyli zaburzenia rytmu serca.
CHOROBA WIEŃCOWA – PRZYCZYNY
Choroba wieńcowa jest wynikiem uszkodzenia wewnętrznej warstwy tętnic. Tętnice są wówczas bardziej podatne na rozwój zmian miażdżycowych, powodujących stwardnienie i zmniejszenie ich średnicy. To prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi i ograniczenia zaopatrzenia mięśnia sercowego w tlen. Na powierzchni blaszek miażdżycowych (złogi tłuszczu na wewnętrznych powierzchniach ścian tętnic) mogą powstawać skrzepliny, które jeszcze bardziej zwężają światło tętnic i utrudniają przepływ krwi. Przy gwałtownym zamknięciu światła tętnicy, do którego dochodzi po destabilizacji blaszki miażdżycowej, pozbawione tlenu komórki mięśnia serca błyskawicznie zużywają swe rezerwy i obumierają. Mamy wtedy do czynienia z zawałem. Jak roślina, która usycha, pozostaje tylko szkielet martwych komórek, który nie ma zdolności kurczenia się. Konsekwencje zawału zależą przede wszystkim od jego zasięgu. Im większa jest martwa strefa, tym bardziej funkcja serca jest ograniczona. Choroba wieńcowa może przebiegać w sposób ostry (niestabilna dławica piersiowa, zawał serca lub nagły zgon sercowy) bądź przewlekły (stabilna choroba wieńcowa).
POSZERZANIE ŚWIADOMOŚCI PACJENTÓW NA TEMAT CHOROBY WIEŃCOWEJ
Servier – największa, niezależna, francuska firma farmaceutyczna, obecna na naszym rynku od 1992 roku, od kilku lat prowadzi w naszym kraju działania profilaktyczno – edukacyjne. Servier za pośrednictwem lekarzy dostarcza zarówno pacjentom, jak i ich rodzinom wiedzy na temat chorób, ich profilaktyki, a także praktycznych porad dotyczących życia z różnymi chorobami przewlekłymi. *
Do najbardziej znanych przykładów działalności edukacyjnej firmy należy „Servier dla Serca” – ogólnopolska akcja profilaktyczno – diagnostyczna. W sierpniu b.r. rozpoczyna się trzecia edycja tej akcji. Do października mieszkańcy 15 dużych miast Polski i 13 mniejszych ośrodków będą mogli skorzystać z bezpłatnych badań pomiaru ciśnienia, stężenia glukozy i cholesterolu, badania EKG, a także z bezpłatnych porad i konsultacji kardiologicznych. Koordynatorem ogólnopolskim akcji jest, podobnie jak w roku ubiegłym, prof. dr hab. Andrzej Januszewicz, Kierownik Kliniki Nadciśnienia Tętniczego Instytutu Kardiologii w Warszawie, Prezes Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. W ciągu 8 tygodni, w Kardiologicznej Poradni Servier będzie można wykonać podstawowe badania kardiologiczne, skorzystać z bezpłatnej konsultacji lekarskiej i uzyskać odpowiednie zalecenia dotyczące terapii i modyfikacji stylu życia. Celem akcji jest nie tylko poprawa wykrywalności i skuteczności leczenia chorób układu sercowo – naczyniowego w Polsce, ale także podniesienie świadomości zdrowotnej społeczeństwa.
Wśród innych inicjatyw firmy Servier na polu kardiologii, można wymienić również program „Zmierz ciśnienie oceń ryzyko”, zorganizowany pod patronatem Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz „Polski Projekt 400 Miast”, realizowany w ramach Narodowego Programu Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-Naczyniowego (POLKARD 2003 – 2005).
Grupa Badawcza Servier, uznawana za jedną z najbardziej odkrywczych firm farmaceutycznych na świecie, obecna jest w 140 krajach. W Polsce, jako Servier Polska, od wielu lat prowadzi długofalowe inwestycje w zakresie: badań nad nowymi lekami, produkcji i dystrybucji leków, informacji naukowej oraz profilaktyki i edukacji zdrowotnej pacjentów. W uznaniu za liczne zasługi, nie tylko na rzecz edukacji zdrowotnej pacjentów, ale także na rzecz środowiska lekarskiego, firma Servier Polska trzykrotnie została uhonorowana tytułem „Przyjaciela Polskiej Kardiologii”, a w ubiegłym roku po raz trzeci mianem „Partnera Polskiej Kardiologii”. Ten prestiżowy tytuł, co roku otrzymuje tylko jedna firma w Polsce. Nagrody przyznawane są przez Polskie Towarzystwo Kardiologiczne. Firma Servier Polska otrzymała także, z rąk Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, pamiątkowy medal przyznany za wieloletnią działalność na rzecz środowiska kardiologicznego. W ubiegłym roku Servier Polska została także uhonorowana, przyznanym po raz pierwszy przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, prestiżowym tytułem Przyjaciela Polskiej Hipertensjologii. Grupę Badawczą Servier, blisko 50 lat temu, założył doktor farmacji i medycyny – Jacques Servier. W Polsce firma Servier obecna jest od 1992 roku.
[1] www.nfz-warszawa.pl
[2] Newsweek, „Serce w rozterce”, 23.05.2004.
