Poprawa skuteczności pierwotnej i wtórnej prewencji choroby niedokrwiennej serca (ChNS) spowodowała w ostatnich dziesięcioleciach zmniejszenie śmiertelności. Pomimo postępu w leczeniu ChNS i wzrastającego zastosowania wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów wzrósł jednak odsetek nagłych zgonów.
Ten niekorzystny trend jest konsekwencją niemożności identyfikacji chorych zagrożonych nagłym zgonem sercowym (NZS) i braku odpowiednich strategii zapobiegawczych w populacji podwyższonego ryzyka. Prewencja pierwotna w tym zakresie polega obecnie na stratyfikacji ryzyka opartej o ocenę frakcji wyrzutowej (EF) lewej komory i stopnia zaawansowania niewydolności serca.
Istnieje wiele ograniczeń zastosowania tej metody. Po pierwsze, u większości chorych, u których doszło do nagłego zatrzymania krążenia (NZK), nie stwierdzano uprzednio obniżonej EF. Po drugie, u ponad połowy z nich nie występowały kliniczne objawy choroby serca.
W przeciwieństwie do globalnej oceny ryzyka ChNS, dla której istnieją powszechnie akceptowane modele predykcyjne, nie istnieją metody oszacowania ryzyka NZS w populacji ogólnej czy nawet wśród chorych z ChNS bez upośledzenia funkcji skurczowej lewej komory.
Deo i wsp. podjęli próbę oceny tego ryzyka w populacji kobiet z ChNS i zachowaną frakcją wyrzutową. Do analizy włączono 2763 pacjentki z ChNS w wieku pomenopauzalnym, biorące udział w badaniu Heart and Estrogen/progestin Replacement Study. Jak podkreślają autorzy, NZS występuje u kobiet rzadziej i stanowią one słabiej reprezentowaną grupę w badaniach klinicznych, w których NZS jest punktem końcowym obserwacji.
Po 6,8 roku obserwacji stwierdzono, że roczny wskaźnik występowania NZS, definiowanego jako zgon w ciągu godziny od początku objawów, wyniósł 0,79%. Do modelu wieloczynnikowego ryzyka NZS autorzy włączyli czynniki związane z występowaniem komorowych zaburzeń rytmu serca i NZS w innych populacjach, tj. zawał serca, niewydolność serca, niewydolność nerek, migotanie przedsionków, cukrzycę oraz aktywność fizyczną i nadużywanie alkoholu.
Stwierdzono, że u kobiet z 3 lub więcej czynnikami ryzyka (9% badanej grupy) roczne ryzyko NZS wyniosło 2,9% w porównaniu z 0,34% w grupie kobiet bez wymienionych czynników ryzyka (25% grupy badanej). Należy zwrócić uwagę, że najwyższe roczne ryzyko NZS było porównywalne z ryzykiem obserwowanym w grupie placebo badania Sudden Cardiac Death in Heart Failure, w którym to badaniu implantacja kardiowertera-defibrylatora zmniejszała śmiertelność ogólną o 24%. Częstość występowania NZS w grupie kobiet bez czynników ryzyka była zbliżona do częstości NZS w populacji ogólnej.
Podsumowując, kombinacja łatwych do oceny danych klinicznych pozwala na oszacowanie ryzyka NZS w populacji kobiet z ChNS i zachowaną funkcją skurczową lewej komory. Praca Deo i wsp. stanowi ważny krok w kierunku oceny ryzyka NZS w większej populacji, a powstałe algorytmy mogą być w przyszłości testowane w badaniach randomizowanych.
Opracowane na podstawie: Archives of Internal Medicine / 25 lipca 2011
Ewa Kowalik
Christine M. Albert. Sudden Cardiac Death Risk Prediction, LINK: Arch Intern Med
