Dławica piersiowa to efekt niedotlenienia serca, do którego doprowadzamy swoimi zaniedbaniami i niezdrowym stylem życia. To oznacza większe ryzyko zawału serca, udaru mózgu i wielu innych chorób kardiologicznych, a w efekcie skrócenie życia. Zobacz co zrobić, by uniknąć tego zagrożenia.
To nie wszystko – dławica piersiowa to choroba, która czasem wymaga wykonania zabiegu kardiologicznego, a na co dzień znacznie obniża jakość życia, bo zmniejsza wydolność fizyczną, chorzy żyją z bólem, częściej przebywają na zwolnieniach lekarskich, zaprzestają pracy, częściej mają depresję. Ich funkcjonowanie w życiu codziennym jest bardzo upośledzone.
W Polsce na dławicę piersiową choruje znacznie ponad milion osób w Polsce, jednak wiele osób nie ma świadomości, że choruje. Na chorobę wieńcową spowodowaną przez miażdżycę, która jest odpowiedzialna także za dławicę choruje ok. 2 milionów osób.
Co powinno nas zaniepokoić?
– Jakiekolwiek dolegliwości w klatce piersiowej, w ramionach, w barkach bądź szyi, uczucie ciężaru, ucisku, pieczenia – to wszystko są stany, które powinny skłonić nas do pójścia do lekarza. Ale musimy wiedzieć, że dławica może mieć też nieoczywiste objawy – ból może pojawiać się także po prawej stronie klatki piersiowej albo pod mostkiem, niekoniecznie musi być związany z wysiłkiem fizycznym. Dolegliwości mogą przyjąć formę zadyszki, szybszego męczenia się niż jakiś czas temu, nagłego pogorszenia ogólnego stanu zdrowia, omdleń, palpitacji serca. Choroba może przybierać najróżniejsze maski i rozpoznanie bywa niełatwe – mówi prof. Piotr Jankowski koordynator merytoryczny w Polsce międzynarodowej kampanii edukacyjno-informacyjnej „Poznaj swoją dławicę”.
Ból spowodowany jest niedokrwieniem mięśnia sercowego, gdy na skutek miażdżycy lub uszkodzenia ścian tętnic przez toksyny dymu tytoniowego, nadciśnienie bądź cukrzycę krew nie dopływa do serca w odpowiedniej ilości. Ale – miażdżyca nie powoduje objawów o ile nie dojdzie do ciasnego zwężenia tętnicy.
– Gdybyśmy zrobili dokładne badania to u prawie każdej dorosłej osoby stwierdzimy cechy miażdżycy. Najczęściej jest to miażdżyca bezobjawowa, co nie znaczy, że nie stanowi zagrożenia zawałem serca albo udarem mózgu – zwraca uwagę specjalista.
Gdy dojdzie do ciasnego zwężenia, które upośledza przepływ krwi pojawiają się objawy. Jeśli miażdżyca usadowi się w tętnicach prowadzących krew do serca albo tętnice te zostaną uszkodzone np. przez toksyny dymu tytoniowego objawem może być właśnie dławica. Zamknięcie tętnicy przez miażdżycę często prowadzi do zawału serca. Jeśli problem dotyczy tętnicy, która prowadzi krew do mózgu efektem będzie udar mózgu, a jeżeli dojdzie do zwężenia tętnic prowadzących krew do nóg, mogą pojawić się problemy z chodzeniem. Objawy mogą być różnorodne i zależą od tego gdzie dojdzie do zwężenia tętnicy.
Kiedy do lekarza
Każde nagłe pogorszenie stanu zdrowia, omdlenia, kołatania serca – to wszystko są stany, które powinny skłonić do pójścia do lekarza. Ten zapyta nas o wszelkie dolegliwości, inne schorzenia, stosowane lekach i dokładnie nas zbada. W dalszej kolejności często zleca badania laboratoryjne krwi, EKG, a w części przypadków zleca również inne badania, takie jak np. badanie echokardiograficzne serca, całodobowe monitorowanie EKG, test wysiłkowy, a czasem również bardziej specjalistyczne badania i naturalnie wdraża odpowiednie leczenie.
Musimy pamiętać, że jak w przypadku każdej choroby im później zdiagnozowana, im bardziej jest zaawansowany stan, tym trudniej leczyć chorobę, tym efekty leczenia są mniejsze. Poza tym trzeba mieć świadomość, że w wielu przypadkach może dochodzić do różnych zmian w sercu. Część z nich jest nieodwracalna. Jeśli choroba zostanie wykryta późno często pozostawia ślad i będzie to wpływało na funkcjonowanie pacjenta w kolejnych miesiącach i latach. Ponadto osoby z niezdiagnozowaną, a tym samym nieleczoną chorobą mają większe ryzyko wystąpienia zawału serca, niewydolności serca i wielu innych problemów kardiologicznych, a nawet zgonu.
Zmień styl życia, zmniejszysz objawy
Dławica, podobnie jak większość chorób serca, spowodowana jest niezdrowym stylem życia – ale nie na przestrzeni ostatniego tygodnia, a w ciągu wielu lat. Wystąpieniu dławicy piersiowej sprzyjają takie czynniki jak nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, hipercholesterolemia, cukrzyca, otyłość, brak regularnej aktywności fizycznej, a także niezdrowy sposób odżywiania się: dieta z małą ilością warzyw i owoców, a bogata w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego.
Obciążenie rodzinne ma istotne znaczenie, ale trzeba pamiętać, że głównym winowajcą nie są geny, a dziedziczenie nawyków. Jeśli rodzice palą papierosy, piją duże ilości alkoholu, prowadzą siedzący tryb życia, niezdrowo się odżywiają, to ich dzieci z dużym prawdopodobieństwo powielą taki styl życia i częściej będą cierpieć z powodu chorób serca.
Jeśli mamy taką osobę w naszym najbliższym otoczeniu najlepiej zachęcić ją do szybkiego zgłoszenia się do lekarza.
Leczenie, jak w przypadkach innych chorób, dzielimy na leczenie przyczynowe, czyli takie w którym koncentrujemy się na usunięciu przyczyny choroby oraz na leczenie objawowe, gdzie podstawowym celem jest zmniejszenie objawów. Często stosując dostępne nam metody leczymy jednocześnie przyczynowo i objawowo, czyli staramy się usunąć objawy, ale też zablokować postęp choroby i zmniejszyć ryzyko wystąpienia zawału serca i innych problemów kardiologicznych.
Do podstawowych sposobów leczenia należy zmiana stylu życia czyli regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie się, unikanie inhalacji dymu tytoniowego, unikanie nadwagi i otyłości, a także skuteczne leczenie takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca i hipercholesterolemia.
– Leczenie tych chorób może spowodować zmniejszenie, a nawet ustąpienie dolegliwości, tym bardziej, że lecząc pacjenta z nadciśnieniem tętniczym i dławicą piersiową można dobrać tak leki, by jednocześnie obniżały ciśnienie tętnicze i zapobiegały występowaniu bólów w klatce piersiowej. Dysponujemy też lekami które w pierwszym rzędzie działają objawowo, to znaczy zmniejszają częstość występowania objawów – mówi kardiolog.
Im wcześniej, tym lepiej
Jeśli choroba zostanie w wcześnie zdiagnozowana i jest dobrze leczona, to rokowanie co do długości i jakości życia nie jest złe. Jeśli jednak postęp choroby nie zostanie zatrzymany lub jeśli choroba jest późno rozpoznana, w stadium zaawansowanym, jej konsekwencje dla organizmu są większe.
– Wdrożenie leczenia przyczynowego, zmiana stylu życia na prozdrowotny i leczenie farmakologiczne ma jednak zawsze sens, bo nawet na zaawansowanym etapie choroby można zatrzymać jej dalszy postęp i uzyskać zmniejszenie albo ustąpienie objawów – zapewnia specjalista.
Miażdżycy zupełnie wyleczyć nie można, można jedynie zablokować jej postęp. Nie da się bowiem cofnąć miażdżycy, która jest przyczyną dławicy dlatego, tak ważne jest jak najszybsze zdiagnozowanie problemu i wdrożenie odpowiedniego postępowania, które zablokuje postęp choroby. Dławica może być też spowodowana przez nadciśnienie, zmiany w sercu wywołane cukrzycą lub innymi chorobami. Często wszystkie te czynniki występują u jednego chorego jednocześnie.
– Jeśli nie zidentyfikujemy problemu i chory nie będzie leczył nadciśnienia, cukrzycy i innych schorzeń – to dławica będzie postępowała i często objawy będą coraz bardziej nasilone – ostrzega lekarz.
Kiedy leki nie wystarczą…
Za pomocą leków stosowanych w każdej z wymienionych chorób często można jednocześnie zapobiegać się występowaniu dolegliwości typowych dla dławicy.
– Czasem niestety musimy sięgnąć po leczenie zabiegowe. Odpowiednie leczenie najczęściej pozwala zneutralizować objawy i poprawić samopoczucie pacjenta. Konsekwentne i regularne leczenie w wielu przypadkach powoduje, że objawy dławicy piersiowej nie nawracają – mówi prof. Jankowski.
Obok zmiany stylu życia na prozdrowotny, farmakoterapia ma podstawowe znaczenie. Zarówno w zakresie hamowania postępu choroby serca, jak i w zakresie zapobiegania występowaniu jej objawów. W części przypadków konieczne jest leczenie zabiegowe na przykład angioplastyka wieńcowa (polegająca najczęściej na założeniu stentu) albo nawet operacja pomostowania aortalno-wieńcowego czyli założenie bajpasów.
Co robić by nie zachorować na dławicę piersiową?
Prowadzić zdrowy styl życia, unikać dymu tytoniowego, regularnie się ruszać, warto poświęcić 20-30 minut dziennie na wysiłek fizyczny, przy którym pojawi się lekka zadyszka, zdrowo się odżywiać, w tym unikać tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, jeść dużo produktów pochodzenia roślinnego, unikać produktów wysoko przetworzonych, unikać słodyczy, gazowanych napoi słodzonych. A także regularnie wykonywać badania profilaktyczne: regularnie się ważyć, mierzyć ciśnienie tętnicze oraz stężenie cholesterolu i glukozy (cukru) we krwi. To są podstawowe, proste zasady. Jeśli będziemy konsekwentnie je stosować, prawie na pewno unikniemy dławicy piersiowej
We wrześniu o sercu
Wrzesień to miesiąc serca. W tym roku już po raz piąty obchodzony jest Tydzień Świadomości Dławicy Piersiowej (18-24 września) – wydarzenie to wpisuje się w 5 edycję międzynarodowej kampanii edukacyjno-informacyjnej „Poznaj swoją dławicę”. Celem kampanii jest zwiększenie świadomości Polaków w zakresie rozpoznawania objawów i metod leczenia dławicy piersiowej. Pod koniec miesiąca odbędzie się Kongres Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, a także celebrować będziemy Światowy Dzień Serca (1 października).