Niedawno opublikowane stanowisko Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) i Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na temat zdrowej diety łączy naukę z praktycznymi zaleceniami, które pomagają zachować zdrowie, wspierać dobre samopoczucie oraz zapobiegać chorobom niezakaźnym, w tym chorobom sercowo-naczyniowym. Przybliżając cztery główne zasady, stanowisko kładzie również nacisk na wpływ diety na środowisko i społeczeństwo. Warto bliżej przyjrzeć się temu, jak odpowiednia dieta wpływa na zdrowie serca i na co zwracać uwagę, by działać profilaktycznie i ograniczać ryzyko zachorowania na schorzenia kardiologiczne.
Zdrowa dieta – fundament zapobiegania chorobom serca
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, choroby sercowo-naczyniowe (CVD) są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie i w Polsce. Niewłaściwa dieta, z wysoką zawartością soli, tłuszczów nasyconych i cukrów prostych, znacząco przyczynia się do ich rozwoju. WHO i FAO proponują holistyczne podejście, w którym dieta służy nie tylko jednostkowemu zdrowiu, ale też dobrostanowi społecznemu i środowisku naturalnemu.
Cztery zasady zdrowej diety wg FAO i WHO
- Odpowiednia: Dieta powinna dostarczać wystarczającą ilość wszystkich niezbędnych składników odżywczych, aby zapobiegać ich niedoborom w ciele. Niewłaściwe proporcje mikro- i makroskładników mogą przyczyniać się do nadciśnienia i miażdżycy – dwóch poważnych czynników ryzyka chorób sercowych.
- Zrównoważona: Proporcje energii i źródeł makroskładników powinny być odpowiednio wyważone. Tłuszcze nasycone i nadmiar węglowodanów prostych podnoszą ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Zdrowa dieta to przede wszystkim tłuszcze nienasycone, pochodzące z ryb, oliwy z oliwek oraz orzechów, a także węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym, które wspierają utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi.
- Umiarkowana: Warto unikać nadmiernej konsumpcji wysoko przetworzonej żywności, bogatej w cukier, sól oraz konserwanty, które mogą prowadzić do nadciśnienia tętniczego i wzrostu cholesterolu. Przykładem jest spożycie czerwonego mięsa i przetworzonych tłuszczów trans, które mają negatywny wpływ na zdrowie serca. Dbałość o umiar zmniejsza ryzyko nadwagi, a co za tym idzie – obciążeń serca.
- Różnorodna i bezpieczna: Zróżnicowana dieta gwarantuje obecność wielu składników bioaktywnych, takich jak antyoksydanty, które chronią śródbłonek naczyń krwionośnych przed stresem oksydacyjnym. Ważne jest również, by żywność była wolna od toksyn i zanieczyszczeń, co FAO i WHO podkreślają jako warunek kluczowy dla zdrowia.
Zdrowa dieta a środowisko
WHO i FAO podkreślają, że odpowiedzialne wybory żywieniowe mogą ograniczać ślad węglowy i wspierać różnorodność biologiczną. Dieta przyjazna dla środowiska to także dieta dobra dla serca, bazująca na produktach lokalnych, sezonowych i głównie roślinnych – które są niskokaloryczne i bogate w błonnik.
Profilaktyka i edukacja żywieniowa
Dostęp do zdrowej żywności powinien być powszechnym prawem każdego obywatela świata. FAO i WHO wzywają do tworzenia systemów żywnościowych, które zwiększą dostępność produktów bogatych w składniki odżywcze dla wszystkich grup społecznych. W Polsce, gdzie 9 mln (!) dorosłych Polaków cierpi na otyłość[1], profilaktyka oparta na edukacji żywieniowej ma kluczowe znaczenie.
Jakie są praktyczne kroki do zdrowszej diety dla serca? To proste:
- Ogranicz użycie soli i spożycie tłuszczy nasyconych.
- Wybieraj tłuszcze nienasycone i węglowodany złożone.
- Stawiaj na lokalne, sezonowe produkty.
- Dbaj o różnorodność posiłków.
Wdrożenie zasad zdrowej diety, zgodnie z wytycznymi WHO i FAO, nie tylko pomoże w utrzymaniu zdrowego serca, ale również przyczyni się do zrównoważonej przyszłości.
Bibliografia:
FAO, WHO. Healthy Diet: Key recommendations (2024)
WHO. Cardiovascular Diseases (2023)
[1] pulsmedycyny.pl
