Servier dla serca
Jak często to robisz?Rób TO Regularnie

Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze

Czym jest ciśnienie krwi

Ciśnienie tętnicze to nacisk, jaki krew wywiera na ściany tętnic w naszym organizmie. Serce z każdym uderzeniem wyrzuca z siebie porcję krwi, która następnie naczyniami tętniczymi przepływa przez wszystkie narządy naszego ciała, aby na koniec z powrotem wrócić do serca naczyniami żylnymi.

Ciśnienie krwi nie jest stałe. Jego wartości wahają się w ciągu doby i zależą od różnych czynników, takich jak pora dnia, nasza aktywność, dieta czy emocje, jakie w danej chwili odczuwamy.

Przy pomiarze badane są dwie wartości:

  • Ciśnienia skurczowego (wartość górna), które odpowiada ciśnieniu krwi generowanemu w wyniku skurczu mięśnia sercowego
  • Ciśnienia rozkurczowego (wartość dolna), odpowiadającego ciśnieniu krwi generowanemu w wyniku rozluźnienia mięśnia sercowego

Czym jest nadciśnienie tętnicze?

Nadciśnienie tętnicze to trwałe podwyższenie siły, z jaką krew naciska na ściany tętnic. Mówimy o nim, kiedy wartości wynoszą ≥ 140/90 mm Hg (podczas pomiaru w gabinecie lekarskim) lub ≥ 135/85 mm Hg (podczas samodzielnego pomiaru w domu).

W zależności od przyczyny, nadciśnienie tętnicze dzielimy na:

  • Pierwotne – nie ma jednoznacznej przyczyny – może być spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi; występuje w ponad 90% przypadków
  • Wtórne – o znanej przyczynie, którą może być np. choroba nerek1
Niepodwyższone ciśnienie tętnicze
< 120
i
< 70
Podwyższone ciśnienie tętnicze
< 120-139
i
< 79-89
Nadciśnienie tętnicze
≥ 140
i
≥ 90
Zródło: MCEVOY John William, et al. 2024 ESC Guidelines for the management of elevated blood pressure and hypertension: Developed by the task force on the management of elevated blood pressure and hypertension of the European Society of Cardiology (ESC) and endorsed by the European Society of Endocrinology (ESE) and the European Stroke Organisation (ESO). European Heart Journal, 2024, ehae178.

Przyczyny pierwotnego nadciśnienia tętniczego

Oprócz uwarunkowań genetycznych, na podwyższone ciśnienie tętnicze krwi mogą wpływać:

  • Mała aktywność fizyczna
  • Otyłość (zwłaszcza brzuszna)
  • Nadmierne spożycie soli
  • Stres psychiczny
  • Palenie papierosów
  • Spożywanie alkoholu1
przyczyny pierwotnego nadciśnienia tętniczego

Jakie zagrożenia niesie za sobą ciśnienie tętnicze?

Pamiętaj

Im wcześniej choroba zostanie wykryta, tym mniejsze ryzyko groźnych powikłań i większa szansa na osiągnięcie zadowalających efektów terapii dzięki zmianie stylu życia.

Ryzyko nadciśnienia tętniczego zwiększają

Mała aktywność fizyczna
Otyłość (zwłaszcza brzuszna)
Nadmierne spożycie soli
Stres psychiczny
Palenie papierosów
Spożywanie alkoholu

Jak prawidłowo wykonać pomiar ciśnienia tętniczego?

Obecnie większość pomiarów ciśnienia tętniczego wykonuje się za pomocą aparatów automatycznych. Warto wybrać ciśnieniomierz elektroniczny posiadający walidację, czyli potwierdzenie dokładności pomiaru w odniesieniu do wymogów międzynarodowych organizacji certyfikujących i dobrać odpowiedni rozmiar mankietu do obwodu ramienia.2
Pomiar ciśnienia tętniczego

Pomiar ciśnienia tętniczego ciśnieniomierzem elektronicznym krok po kroku:

1Komfort
Do przeprowadzenia pomiaru znajdź ciche pomieszczenie z komfortową temperaturą.
2Spokój, wyciszenie
Na 30 minut przed pomiarem powstrzymaj się od spożywania posiłków oraz kofeiny, a także od wysiłku fizycznego i palenia tytoniu. Jeśli jesteś zdenerwowany, postaraj się wyciszyć.
3Mankiet
Załóż mankiet na odsłonięte ramię ok. 2 cm powyżej zgięcia łokciowego – mankiet powinien znajdować się na poziomie serca.
4Usiądź wygodnie
Oprzyj plecy o oparcie krzesła, a ramię ułóż swobodnie na stole. Ważne, aby mięśnie ręki były rozluźnione
5Postawa
Nie krzyżuj nóg, a stopy ułóż płasko na podłodze
6Cisza
Nie rozmawiaj podczas mierzenia ciśnienia ani pomiędzy pomiarami
7Pomiar
Wykonaj dwa pomiary z 1-minutowym odstępem
8Zapisz
Zanotuj wyniki pomiarów

Czym jest efekt białego fartucha?

Jak już wiadomo, przed pomiarem ciśnienia warto uspokoić nerwy. Nie zawsze jest to jednak możliwe podczas wizyty lekarskiej, która niejednokrotnie wywołuje podświadomy stres – zjawisko to nazywane jest efektem białego fartucha. W efekcie, u niektórych osób, podczas pomiaru wykonywanego przez pielęgniarkę lub lekarza, następuje znaczny wzrost ciśnienia tętniczego. Co ciekawe, wyniki pomiarów domowych u tych samych pacjentów często nie wykazują podwyższonych wartości.1

W takich sytuacjach lekarz może zalecić przeprowadzanie regularnych pomiarów domowych i prowadzenie dzienniczka ciśnienia krwi. W niektórych przypadkach kieruje pacjenta na 24-godzinne monitorowanie ciśnienia tętniczego za pomocą holtera ciśnieniowego ABPM (Ambulatory Blood Pressure Monitoring).1

Efekt białego fartucha

Bibliografia

  1. TYKARSKI Andrzej, et al. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2019 rok. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce, 2019, 5.1: 1-86.
  2. WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour. Geneva: World Health Organization; 2020.